Năm 2024, các luật sư của chúng tôi đã tham gia bào chữa cho các bị cáo trong vụ án “Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” xảy ra tại Quận 1, TP.HCM. Trong các bị cáo mà chúng tôi bào chữa, có 1 bị cáo là người chưa thành niên, 1 bị cáo đang là sinh viên năm 2 của một trường cao đẳng, bị cáo còn lại là một người khá lớn tuổi và hiện nay đang là trụ cột trong gia đình. Vụ án bắt đầu từ việc cả 3 bị cáo là nhân viên của một cửa hàng chuyên mua bán xe gắn máy cũ có trụ sở tại Quận 6, TP.HCM. Vào một buổi chiều, có một người nam thanh niên mang 1 chiếc xe gắn máy nhãn hiệu Vision với biển số xe “cực đẹp” đến bán với một mức giá rất thấp so với giá của thị trường, do thấy xe có biển số rất đẹp nên cửa hàng đồng ý mua lại để làm phương tiện đi lại cho các nhân viên trong cửa hàng. Lúc mới trao đổi với người bán thì chưa biết chiếc xe này do người nam thanh niên kia trộm cắp của người khác nhưng sau khi trả tiền cho người bán thì biết được chiếc xe nêu trên là tài sản do phạm tội mà có nhưng không giữ lại người nam thanh niên kia và trình báo với cơ quan chức năng. Sau khi “giao dịch” thì người bán rời đi và nhóm các bị cáo đã sử dụng chiếc xe gắn máy để làm phương tiện đi lại trong cửa hàng. Vụ việc đã được người mất xe trình báo với cơ quan công an Quận 1 và vụ việc đã được tiến hành xác minh điều tra, sau vài ngày nhóm người mua xe đã bị bắt giữ.
Trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử, các bị cáo thừa nhận đúng như mô tả nêu trên nhưng không biết rằng việc mua chiếc xe do người khác thực hiện hành vi trộm cắp mang đến bán là phạm tội. Do các bị cáo đã mang chiếc xe đến để giao nộp cho cơ quan chức năng, phạm tội lần đầu, gia đình các bị cáo là người có công với cách mạng, trong đó bị cáo trẻ tuổi nhất là người chưa thành niên, có bị cáo đang là sinh viên năm thứ 2 của một trường cao đẳng nên Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt các bị cáo hình phạt cải tạo không giam giữ và cho hưởng án treo để các bị cáo có điều kiện tiếp tục học tập. Riêng đối với với bị cáo lớn tuổi nhất trong vụ án, được xác định là người quản lý cửa hàng bán xe gắn máy thì Tòa án cấp sơ thẩm không chấp nhận quan điểm của chúng tôi bào chữa cho bị cáo là cho bị cáo hưởng án treo mà xét xử bị cáo án 09 tháng tù giam.
Với sự tận tâm, hết lòng đối với bị cáo, chúng tôi đã tư vấn pháp lý và hướng dẫn bị cáo làm đơn kháng cáo gửi đến Tòa án cấp phúc thẩm để xem xét xin giảm nhẹ hình phạt và xin hưởng án treo. Đồng thời, tại phiên tòa xét xử, sau khi tuyên án thì chính phía người bị hại cũng cho rằng mức án mà Tòa án tuyên án tù với bị cáo này là có phần nghiêm khắc nên bị hại đã trao đổi với chúng tôi là cũng sẽ làm đơn kháng cáo để xin giảm nhẹ cho bị cáo với mong muốn cho bị cáo được ở ngoài chấp hành án phạt tù để có điều kiện đi làm nuôi gia đình. Phải nói rằng đây là một trong những vụ án khi chúng tôi tham gia bào chữa cho bị cáo thì chính người bị hại cũng làm đơn kháng cáo để xin giảm nhẹ cho bị cáo. Theo đơn kháng cáo của người bị hại thì bị hại cho rằng việc Tòa án cấp sơ thẩm xét xử bị cáo là đúng pháp luật tuy nhiên dẫn đến vụ việc hình sự này cũng một phần do lỗi của bị hại là khi đến nơi công cộng nhưng đã không bảo quản, giữ gìn tài sản của mình, không khóa xe cẩn thận hoặc không gửi xe ở nơi có người trông giữ nên đã để cho người phạm tội thực hiện hành vi trộm cắp tài sản rồi sau đó mang đến cửa hàng bán lại cho nhóm các bị cáo. Ngoài ra, xét thấy hoàn cảnh của gia đình bị cáo hiện nay rất khó khăn, bị cáo là lao động chính trong gia đình, là người đang trực tiếp nuôi mẹ già, anh trai mắc bệnh hiểm nghèo và hai con nhỏ nên bị hại đã chủ động liên hệ với chúng tôi để trình bày nguyện vọng và có mong muốn kháng cáo xin giảm nhẹ cho bị cáo được hưởng án treo.
Vụ án sau đó đã được chuyển đến Tòa án phúc thẩm. Tại phiên tòa phúc thẩm, với quan điểm, lập luận và phân tích “vừa lý, vừa tình”, căn cứ theo quy định của pháp luật, xét hành vi phạm tội của bị cáo, mức độ và hậu quả của vụ án và đơn kháng cáo của bị hại, chúng tôi đã đề nghị cấp phúc thẩm giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo và cho bị cáo được hưởng án treo. Khá bất ngờ là đại diện Viện kiểm sát giữ quyền công tố tại phiên tòa cũng đồng ý với quan điểm của chúng tôi và cũng đề nghị Tòa án cho bị cáo được hưởng án treo. Sau khi nghị án, Hội đồng xét xử đã chấp nhận quan điểm của người bào chữa, đề nghị của Kiểm sát viên, chấp nhận kháng cáo của bị cáo và bị hại, tuyên sửa bản án sơ thẩm và cho bị cáo được hưởng án treo.
Bước ra khỏi phiên tòa, hình ảnh một người đàn ông đã lớn tuổi bật khóc sau khi nghe Tòa tuyên án. Những giọt nước mắt này tuy muộn màng nhưng cũng là một bài học cho chính bị cáo và cho chúng ta khi mua tài sản thì phải tìm hiểu kỹ nguồn gốc, pháp lý của tài sản mà mình chuẩn bị mua để tránh trường hợp trở thành người phạm tội như nhóm các bị cáo.
