Luật Hôn nhân và Gia đình (HN&GĐ) năm 2014 quy định khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại tòa không thành thì tòa giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Tuy nhiên, việc xác định căn cứ cho ly hôn vẫn gây nhiều băn khoăn trên thực tế, dù mới đây TAND Tối cao cũng đã có dự thảo Nghị quyết hướng dẫn một số quy định trong giải quyết vụ việc.
Quy định chưa sát với điều luật
Theo dự thảo, vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình là vợ, chồng có hành vi theo khoản 1 Điều 3 của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng là vi phạm quy định của Luật HN&GĐ về quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng dẫn đến xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người kia. Ví dụ: Vợ, chồng phá tán tài sản gia đình dẫn đến khánh kiệt tài sản vì nợ nần.
Cạnh đó, hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được là một trong ba trường hợp: (i) Vợ, chồng sống ly thân, người này xúc phạm làm cho người kia bị giày vò về mặt tình cảm, làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín, tổn thất về tinh thần hoặc bị thương tích, tổn hại đến sức khỏe; (ii) Vợ, chồng có quan hệ ngoại tình; (iii) Không có tình nghĩa vợ chồng; không bình đẳng về quyền, nghĩa vụ giữa vợ, chồng; không tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của vợ, chồng; không giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhau phát triển, người nào chỉ biết bổn phận người đó.
Ly hôn vì người còn lại vướng lao lý
LS Nguyễn Đức Thắng Ý (Đoàn LS TP.HCM) kể quá trình hành nghề, ông gặp một tình huống khá phổ biến. Đó là thân chủ của ông khi vướng vào lao lý đang bị tạm giam hoặc đang chấp hành án phạt tù thì người còn lại gửi đơn ly hôn.
“Thật ra việc nộp đơn ly hôn trong trường hợp này nếu chiếu vào các quy định về căn cứ ly hôn theo Điều 56 Luật HN&GĐ năm 2014 và dự thảo của nghị quyết là chưa đủ căn cứ. Mặc dù họ là người có dấu hiệu hoặc có hành vi vi phạm pháp luật hình sự, có thể chưa bị kết án hay đã bị kết án bằng một bản án có hiệu lực pháp luật nhưng xét về pháp luật HN&GĐ thì họ không vi phạm nghĩa vụ vợ chồng, không bạo lực gia đình, không ngoại tình…”. – LS Ý cho biết
Tuy nhiên, có lẽ trong trường hợp này, tòa án cho rằng mục đích kết hôn là nhằm xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc nhưng khi người kia bị tạm giam hoặc đang chấp hành án thì đời sống chung vợ chồng không còn, mục đích hôn nhân không đạt được nên từ đó thường giải quyết cho ly hôn. Vì vậy, theo LS Ý, cần cân nhắc cả trường hợp này.
Bài viết được trích tại: Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh.
